viernes, 21 de febrero de 2020

DIYA D'A LUENGA MATERNA: SOA EN REFIRME DE L'ARAGONES Y LO CATALAN




O 21 de febrero ye o Diya Internazional d’a Luenga Materna. Bi ha sobre 7.000 luengas en o planeta tierra, o 90% d’as cuals son charradas per menos de 100.000 presonas. A luenga aragonesa ye una de ixas, 35.000 fablans (entre neofablans y natibos). Entre todas as luengas romanicas, os estudios d’a UNESCO dizen que l’aragonés ye a fabla europea que se troba en una situación más crebadiza. 

Aragón ye trilingüe, a luenga catalana también ye a nuestra luenga materna, con 50.000 fablans. Isto mos ofrexe un panorama prou diverso, sobre tot en as comarcas d’o norte y este d’o país.  

44 añadas han pasau dende que en 1972, Ánchel Conte escribi-ne No deixez morir a mía boz. Iste chilo representa o prenzipio d’a luita contemporánea per a esfensa d’a luenga aragonesa. En istas decadas, han aparexito un puyal de escritors, prozesos de normatibizazión e muito treballo dende o rete asoziatibo. A manca de boluntat política ha feito que a situazión sozioluengüistica contine estorbando-ne. 

Desde SOA esfendemos políticas autibas y de refirme. Per ixo, o nuestro sindicato, que treballa per a identidat cultural d’a clase treballadora aragonesa, ha prebato de aduyar en ixa manca: estiemos promotors d’a Cordinadera Aragón Trilingüe en l’añada 2009. 

Ye importán protexer as bariedat istoricas y cheograficas –os dialeutos-, sin fabla biba ye complicada a transmisión chenerazional. Tamién creyemos que os nuebos trangos que se’n son dando dende a Direuzión Cheneral de Politica Luengüistica d’o Gubierno d’Aragón, pueden estar a definitiva oportunidat de lechislar e implementar midas que faigan en o esbenidero que Aragón siga una comunidat an as suyas luengas se protexan en igualdat con o castellano.

No hay comentarios: